Thực phẩm nào giúp khử gốc tự do? là câu hỏi mà nhiều bạn đọc thắc mắc. Bởi gốc tự do tăng sinh quá mức trong cơ thể làm tăng nguy cơ của nhiều bệnh lý như ung bướu, ung thư…Bài viết sau đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về cách khử gốc tự do trong cơ thể và các thực phẩm tốt cho sức khỏe, cơ thể nên bổ sung.
Các gốc tự do thường được hình thành từ các chuyển hóa trong cơ thể. Khi chúng tích tụ lại với nồng độ cao sẽ khiến cơ thể bị stress oxy hóa, gây tổn thương DNA, màng tế bào, protein…và đưa đến sự lão hóa, nguy cơ phát triển ung thư…
Chất chống oxy hóa có khả năng “khử” bỏ các gốc tự do. Cơ thể có khả năng tổng hợp chất chống oxy hóa “nội sinh” nhưng với số lượng ít. May mắn thay, trong rau quả có khá nhiều chất chống oxy hóa “ngoại lai”. Chính vì thế, ăn rau quả không những cung cấp chất xơ, vitamin, chất khoáng mà còn có thêm chất chống oxy hóa, giúp cơ thể thải độc, chậm lão hóa và ngừa ung thư…
Nội dung bài viết
1.Gốc tự do và stress oxy hóa
Phân tử oxy trong cơ thể được tách thành hai nguyên tử đơn lẻ với những điện tử tự do. Những nguyên tử này được gọi là gốc tự do (free radical). Các gốc tự do được hình thành một cách tự nhiên trong cơ thể và cũng cần thiết cho nhiều hoạt động bình thường của tế bào. Tuy nhiên, khi các gốc tự do tăng sinh quá mức, cơ thể bị stress oxy hóa, làm tổn thương các thành phần của tế bào như DNA, màng tế bào, protein…Tổn thương DNA có vai trò vô cùng quan trọng trong lão hóa, phát triển ung thư và nhiều bệnh lý khác như bệnh Alzheimer, Pharkinson, xơ vữa động mạch…
Các gốc tự do có thể sản sinh do đồ ăn, thức uống, thuốc chữa bệnh, bức xạ không khí…đặt biệt là trong các thực phẩm chiên rán, thuốc lá, bia rượu, thuốc trừ sâu và các chất gây ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không khí. Các gốc tự do còn là sản phẩm phụ tự nhiên của quá trình chuyển hóa, trao đổi chất. Theo tiến sĩ Lauri Wright – chuyên gia dinh dưỡng Đại học South Florida, “Các gốc tự do là chất thải từ các phản ứng hóa học khác nhau trong tế bào, gây tổn hại cho cơ thể”.
Các gốc tự do còn có khả năng tạo nên một chuỗi phản ứng dây chuyền: kéo điện tử của một phân tử nào đó để biến chúng thành một gốc tự do mới và cứ thế tiếp diễn theo hiệu ứng domino. Cuối cùng chúng phá vỡ sự ổn định và làm hỏng màng tế bào, làm thay đổi cấu trúc các sinh chất, làm đột biến, thay đổi mã DNA gây lão hóa và phát triển khối ung thư.
2.Chất chống oxy hóa giúp “khử” gốc tự do
Chất chống oxy hóa là những phân tử sẽ kiểm soát các gốc tự do bằng cách cho điện tử vào gốc tự do nhưng không mất ổn định chính mình (tức là không biến mình thành gốc tự do), do đó ngăn chặn các phản ứng dây chuyền do gốc tự do gây ra. Nói cách khác, chất chống oxy hóa có tác dụng “khử” các gốc tự do trong tế bào.
Trong tự nhiên có rất nhiều chất chống oxy hóa như selen, beta-caroten, lutein, vitamin C, vitamin E, lycopene và sinh chất thực vật…Tự thân cơ thể cũng sản sinh ra một số chất chống oxy hóa.
3.Thực phẩm nào giúp khử gốc tự do?
Thực phẩm chống oxy hóa sẽ giúp “khử” gốc tự do và chất chống oxy hóa có rất nhiều trong các loại trái cây và rau quả, đặc biệt là các loại trái cây đầy màu sắc và các loại rau như cà chua, rau bina, bông cải xanh, các loại hạt, trà xanh…Những chất chống oxy hóa tốt đã được nhiều nghiên cứu chỉ ra.
-EGCG: EGCG trong trà xanh là chất chống oxy hóa được nghiên cứu rất kỹ lưỡng trong vài thập kỷ qua. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Murcia (Tây Ban Nha) và Trung tâm John Innes (Norwich, Anh) đã cho thấy EGCG có tác dụng ngăn chặn tế bào ung thư phát triển bằng cách gắn vào một enzyme đặc biệt. Hơn nữa, EGCG cũng là một chất flavonoid mạnh nhất, có thể giúp cơ thể chống lại các bệnh lý về tim mạch.
-Flavonoid: Có vai trò vô cùng quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe tâm thần khi có tuổi tác. Hoa quả, đặc biệt là các loại trái cây có múi như cam, quýt là nguồn cung cấp flavonoid phong phú. Các nhà nghiên cứu Đại học lllinois xác định flavonoid và gen đặc biệt trong bông cải xanh sẽ giúp kiểm soát sự tích tụ các hợp chất phenolic nên làm giảm nguy cơ bệnh mạch vành, hen suyễn, đái tháo đường type 2, ung thư.
-Isoflavone: Có nhiều trong đậu nành. Isoflavone không những có tác dụng làm giảm đáng kể nguy cơ ung thư dài hạn mà còn giúp giảm bớt các triệu chứng mãn kinh, tiền mãn kinh và cải thiện sức khỏe của xương.
-Olecanthal: có trong dầu oliu đã được các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Hunter, Rutgers và Trung tâm Monell Chemical Senses chỉ ra rằng, ngoài ngăn chặn các tế bào ung thư tiền liệt, tuyến tụy, tuyến vú, olecanthal còn có tác dụng cản trở nhiều quá trình viêm nhiễm, bệnh Alzheimer và sự phát triển của tế bào ung thư, mà không làm ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh.
-Kẽm: Nguồn cung cấp kẽm dồi dào như trứng, sữa, ngũ cốc nguyên hạt.
-Coenzyme Q10: Là chất chống oxy hóa nội sinh, được cơ thể tự sản xuất. Coenzyme Q10 có nhiều trong cá, thịt cừu…
-Melatonin: Là chất chống oxy hóa nội sinh vô cùng quan trọng. Melatonin có nhiều trong cà chua.
-Catechin, acid phytic, acid oxalic, acid citric, ginkgo biloba, glutathione, lutein, alpha carotone và zexathin cũng có trong danh sách các chất chống oxy hóa.
Lời kết
Trong 4 ô vuông thức ăn (chất bột đường, chất béo, chất đạm, chất khoáng – vitamin) thì rau quả thuộc vào ô thứ tư – cung cấp vitamin và khoáng chất cho cơ thể, là những chất có khả năng chống oxy hóa. Nhiều nghiên cứu được tài trợ bởi Viện Ung thư quốc gia Hoa Kỳ, đều có chung kết luận là ăn rau trái có tác dụng phòng ngừa các bệnh lão hóa và ung thư.
Tuổi tác càng cao, những sai sót trong gen di truyền ADN càng lớn. Chính vì thế, người lớn tuổi cần lưu ý bổ sung thành phần rau quả vào chế độ ăn hàng ngày. Rau quả với hàm lượng vitamin, khoáng và chất chống oxy hóa cao sẽ giúp cơ thể loại bỏ các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa và ngăn ngừa sự phát triển của ung bướu, ung thư.
Ngày nay, các nhà khoa học đã nhiên cứu sản xuất ra viên uống Ancan giúp khử các gốc tự do gây ra trong cơ thể, phòng ngừa bệnh tật & ung thư, nếu bạn quan tâm xin xem tại đây.
Hy vọng bài viết trên đây đã giúp bạn đọc giải đáp câu hỏi “Thực phẩm nào giúp khử gốc tự do”. Từ đó có cách lựa chọn thực phẩm khoa học, giảm thiểu nguy cơ sinh bệnh tật.
